50/30/20 kuralı, paranızı daha iyi bir şekilde yönetmenizde size yardımcı olabilecek kolay bir yöntemdir. Bu yöntemde bütçe 3 ayrı kategoriye ayrılır. Bu kategorilerin ilki ihtiyaçlardır ve ihtiyaçlar kuralda yer alan yüzdenin 50’lik kısmını kapsar. 2.kategori olan istekler ise 30’luk yüzdeyi ve son olarak geriye kalan 20’lik kısım ise tasarrufları içerir. Tasarruflar için başta yatırım fonları olmak üzere birçok araç kullanılabilir.
Bu kural, asıl harcamalara odaklanarak diğer harcamalarınızı dengede tutmanızda ve paranızın daha verimli bir şekilde kullanılmasında size destek olur. Bu kategoriler sayesinde her harcamanızın ayrıntılarıyla uğraşmak yerine büyük resme odaklanabilirsiniz. Böylece tasarruf etmenize ek olarak hem ihtiyaçlarınızı karşılayabilir hem de istekleriniz için bütçe ayırabilirsiniz. Aynı zamanda ay sonunda ve bir yılda ne kadar harcama yaptığınızı net bir şekilde görebilirsiniz.
50/30/20 Kuralı Nedir?
50/30/20 kuralı, gelirin yüzdeye bölünerek bu yüzdenin ellisinin ihtiyaçlara, otuzunun isteklere ve yirmisinin tasarruflara ayrılmasına dayanan bir kuraldır. Özellikle bütçe yönetiminde zorlananlar için avantajlı olabilecek bu kural oldukça yaygın olarak kullanılan ve bilinen bir kuraldır. Bu kural ile birlikte küçük gelir sahipleri de kolay bir şekilde bütçelerini yönetebilir ve tasarruf yapabilir. Aynı zamanda ufak ayrıntılarla uğraşmayı gerektirmeyen bu kural zamandan da tasarruf sağlar.
Kuralda yer alan ellilik kısım içerisinde kira, faturalar, yemek giderleri ve eğitim giderleri bulunur. İsteklere ayrılan otuzluk kısım içerisinde Netflix gibi harcamalar, dışarıda yemek yemek, seyahat, hobi harcamaları, spor salonu üyelikleri, ihtiyaç dışı alışverişler yer alır. Tasarruf için ayrılan ve geriye kalan yüzde yirmilik kısım ise kişinin istek ve geliri doğrultusunda farklı yatırım araçlarında değerlendirilebilir. Bu sayede hem istek ve ihtiyaçlar karşılanabilir hem de yatırım için bütçe ayrılarak gelir daha dengeli bir şekilde harcanabilir.
50/30/20 Kuralı Nereden Gelmiştir?
50/30/20 kuralı, Elizabeth Warren ve kızı Amelia Warren Tyagi tarafından All Your Worth: The Ultimate Lifetime Money Plan isimli kitabında bahsedilerek popüler bir hale geldi. Genel olarak işçi sınıfı ailelerinin geleceğe hazırlanması ve harcamalarını daha düzgün bir şekilde ayarlamaları için tasarlanan bu kural günümüzde pek çok farklı gelir grubundan birey tarafından kullanılmaktadır. Warren ve kızı Tyagi, aslında bütçe planlamak için karmaşaya gerek olmadığını bu kural aracılığıyla vurgulamıştır.
50/30/20 Kuralı Nasıl Çalışır?
Bu kural oldukça basit bir esasa dayanır. Vergilerin verilmiş olduğu gelirinizi yüzdelere ayırarak bu kuralı uygulayabilirsiniz. Önceliği ihtiyaçlarınıza vereceğiniz bu kuralda istek ve tasarruflarınız için de ayrı bir bütçeye sahip olursunuz. Gelirinizin yüzde ellilik kısmını ihtiyaçlarınıza ayıracağınız bu kuralda yüzde otuzu istekleriniz ve geriye kalan yüzde yirmiyi ise tasarruflarınız için ayırarak basit bir şekilde kategorize edersiniz.
* Paranızın %50'sini ihtiyaçlar için harcayın
İhtiyaçlarınız arasında kira, gıda harcamaları, faturalar, ulaşım masrafları, sigortalar gibi harcamalar bulunur. Paranızın %50’sini bu ihtiyaçlarınız için harcayarak bu kuralı uygulayabilirsiniz. İhtiyaçlarınız için harcayacağınız bütçede bu ellilik kısımdan daha fazla para harcadığınızı fark ettiğiniz durumlarda bu giderleri azaltma yolunu tercih edebilirsiniz. Veya daha ucuz market alışverişi yapmak gibi alternatiflere yönelebilirsiniz.
* Paranızın %30'unu istekleriniz için harcayın
İhtiyaçlarınızı karşılamanızın ardından geriye kalan bütçenizi 50/30/20 kuralı doğrultusunda istekleriniz için harcayın. Bu harcamalar kıyafet alışverişi, abonelikler ve spor salonu üyelikleri gibi keyfi harcamaları içerebilir. Bu kural size istekleriniz için de harcama yapma şansı tanır.
* Tasarruf için paranızın %20'sini saklayın
Tasarruf yapmanın önemi herkes tarafından bilinir. Ancak tasarruf yapmak bazen zorlayıcı olabilir. Bu kural sayesinde ihtiyaç ve isteklerinize ek olarak yatırım da yapma şansınız olur. Ayrıca bu kural sayesinde yatırım için harcayacağınız tutarı önceden belirleyerek daha rahat bir şekilde harcamalarınızı ayarlayabilirsiniz.
Kuralı Nasıl Kullanabilirsiniz?
Kuralı kullanmak için ilk önce gelirinizi yazarak başlayabilirsiniz. Gelirinizden verginin düşülmesinin ardından kalan kısmının yüzde ellisini ihtiyaçlarınız için ayırarak geri kalan yüzde ellinin yirmi ve otuzluk bölümlerini istekler ve tasarruflarınız için ayırabilirsiniz. Kuralı nasıl uygulayacağınızı adım adım görmek için yazımızın devamına göz atabilir, bu sayede siz de bu kuraldan yararlanabilirsiniz.
1.Ödemeler sonrası gelirinizi hesaplayın
50/30/20 kuralında yapmanız gereken ilk şey vergiler sonrası gelirinizin ne kadar kaldığını hesaplamaktır. Bu hesaplama sayesinde bütçenizi ayıracağınız yüzdelikleri daha rahat bir şekilde görebilir ve zorlanmadan her bir gruba ne kadar bütçe ayıracağınızı belirleyebilirsiniz.
2. Geçen ayki harcamalarınızı kategorilere ayırın
Bir önceki ayda yaptığınız harcamaları kategorilere ayırarak bu kuralı uygulamak için bir adım daha atabilirsiniz. Bu sayede somut bir şekilde harcamalarınızı görme şansına sahip olabilirsiniz. Bu harcamaları kuralda belirlendiği şekilde ihtiyaç, istek ve yatırım için gruplandırarak bütçenizi daha iyi bir şekilde değerlendirebilirsiniz.
3. Harcamalarınızı kurala uyacak şekilde ayarlayın
Harcamalarınızı kurala uyacak şekilde ayarlayarak daha planlı bir şekilde ilerleyebilirsiniz. Bu sayede hem kuralı düzgün bir şekilde uygulayabilir hem de fazladan harcamalardan kaçınabilirsiniz. Örneğin istekleriniz için ayırdığınız bütçede fazladan harcama yaptığınızı fark etmeniz durumunda gelecek ay bu durumu çözme yoluna gidebilirsiniz. Böylece kural dışına çıkmadan ve bütçenizi koruyarak harcama yapabilirsiniz.
50/30/20 Kuralına Bir Örnek
Vergiler hariç tutulduğunda 5000 TL kazanan biri 50/30/20 kuralını uygulamak isterse nasıl uygular? Önceliği ihtiyaçlarına vereceğinden ötürü bu birey 2500 TL’yi kira, fatura ve gıda gibi önemli harcamalar için ayırır. Daha sonra 5000 TL’den geriye kalan 2500 TL’nin yüzde otuzunu isteklerine ve sonrasında yüzde yirmilik kısmı da yatırım için harcar.