Blockchain teknolojisi son yıllarda daha da duyulur bir hâle geldi. Bu teknoloji, Türkçede “blok zinciri” anlamına gelmekle birlikte aslında adından da anlaşılabileceği üzere bloklardan meydana gelen ve blok hâlinde saklanarak şifrelenmiş, işlem takibi yapmayı mümkün kılan bir veri tabanı sistemidir. Herhangi bir merkezî yöneticiye gerek olmadan verilerin saklanmasına imkân tanıyan bu teknoloji, siber saldırılara karşı da oldukça dayanıklı bir yapıdadır. Birden çok avantaja sahip olan bu teknoloji, farklı sektörlerde kullanılmaktadır. Kripto para birimlerinin yaygınlaşmasıyla daha da görülür bir kavram hâline gelen bu teknolojinin çalışma mantığı ve çok daha fazlasını öğrenebileceğiniz bu yazımız, bu teknolojiyi portföy yönetiminize nasıl uyarlayacağınız konusunda da yardımcı olabilir.
Blockchain Teknolojisi Nedir?
Blockchain, yukarıda da değinildiği üzere merkezî bir yönetime gerek duyulmadan kullanılan bir veri tabanı teknolojisidir. Finansal işlemlerin gerçekleştirilmesi için kullanılan bu teknoloji, işlemlerin şifrelendiği ve her bir işlemin bir önceki işleme bağlı olarak zincirleme şekilde kaydedildiği bir blok zinciri oluşturarak çalışır. Aynı zamanda bu teknoloji, işlemlerin doğrulanması ve kaydedilmesi konusunda merkezî otoritelerin yerini alır, böylece işlemlerin güvenliğini artırır. Tek bir işlem yapıldığında bu işlemin doğrulanması için ağdaki diğer katılımcıların onayı gerekir. Onaylanan işlemler daha sonra bir blok hâlinde kaydedilir ve bir sonraki işlem için bu onaylanan işlem referans olarak kullanılır. Böylece herhangi bir işlemi geri almak ya da değiştirmek mümkün olmaz. İşlemlerin değiştirilmesi için sisteme yeni bir kayıt eklenmesi gerekir.
Bu teknoloji; tedarik zincirleri, oy verme sistemleri ve gayrimenkul işlemleri gibi birçok alanda kullanılabilmektedir. Bunların yanı sıra finansal işlemlerde bu teknolojiden faydalanılmaktadır. Finansal kurumlar, güvenli olmasından dolayı bu teknolojiye adapte olma yönünde çalışmalar yapmaktadır.
Blockchain Teknolojisi Neden Önemlidir?
“Blockchain teknolojisi neden önemlidir?” sorusu, bu teknolojiyi ilk kez duyanlar kadar ondan faydalananların da aklına gelmektedir. Bu teknoloji, güvenliğin çok önemli olduğu işlemler için önemli bir çözüm sunmakta ve işlemlerin herhangi bir merkezi otoriteye ihtiyaç duyulmadan kaydedilmesine ve onaylanmasına olanak tanımaktadır. Bu sebepten ötürü güvenli bir ortamda para transferi, ödeme işlemleri, dijital kimlik doğrulama ve kayıt yönetimi gibi işlemlerin yapılması mümkün olmaktadır. Özellikle finansal işlemlerde bu teknoloji; maliyetlerin azaltılması, para transferlerinde aracıların ortadan kalkması, işlem sürelerinin kısalması ve işlemlerin daha güvenli hâle getirilmesi gibi bazı avantajlar sağlar. Ayrıca bu teknoloji sayesinde her türlü işlem kaydedilir ve bu kayıtlar merkezi bir otorite tarafından denetlenmediğinden dolayı işlemler daha şeffaf bir hâle gelir.
Bu teknolojinin diğer önemli bir faydası ise akıllı sözleşmelerin kullanımına olanak tanımasıdır. Akıllı sözleşmeler, işlem şartlarına göre otomatik olarak kendini yürüten kod tabanlı sözleşmelerdir. Bu sayede insan hatalarının önüne geçilir ve işlemler daha hızlı ve güvenli bir şekilde gerçekleştirilir.
Özellikleri Nelerdir?
- Hızlı işlem süresi: Bu teknoloji, hızlı ve otomatik işlem yapabilme özelliği sayesinde geleneksel finansal işlemlere kıyasla daha hızlı işlem yapabilme imkânı sunar. Böylece zamandan tasarruf etmek mümkün olur.
- Merkezî olmayan yapı: Blockchain, merkezî bir otoriteye ihtiyaç duymadan katılımcılar arasında dağıtılmış bir ağda çalışır. Bu sayede herhangi bir aracıya ihtiyaç duymadan güvenli bir şekilde işlemler gerçekleştirilebilir.
- Değiştirilemezlik: Bu teknoloji kullanılarak yapılan işlemler bir kez kaydedildikten sonra geri alınamaz ya da değiştirilemez. Bu sayede işlemlerin güvenliği ve bütünlüğü sağlanır.
- Şeffaflık: Bu teknoloji, işlemleri herkesin görebileceği bir şekilde kaydeder. Bu sayede herhangi bir işlemin geçmişi hakkında bilgi sahibi olunabilir ve işlemlerin güvenliği artar.
- Anonimlik: Blockchain'de işlemler anonim olarak gerçekleştirilebilir. Bu sayede işlemler yapılmasına rağmen kimliğin korunması mümkündür.
- Düşük maliyet: Bu teknoloji, işlemlerin otomatik ve merkezi olmayan bir yapıda gerçekleştirilmesi sayesinde düşük maliyetlerle çalışır. Bu özellik, özellikle küçük işletmeler için büyük bir avantaj sağlar.
Blockchain Teknolojisi Nasıl Çalışır?
Merkezî bir sisteme sahip olmayan bu teknolojiye tüm bilgisayarlar üzerinden erişim sağlanabilir. Blok zincirinde yer alan verilere ulaşılarak burada yapılan işlemlerin ne zaman yapıldığı ve kimin yaptığı gibi bilgilere de erişmek mümkündür. Bu teknoloji kullanılarak yapılan işlemlerde değiştirilme söz konusu olmadığından düzeltme yapılması gerektiğinde sisteme yeni kayıt eklenerek işlem yapılmaktadır. Bu teknoloji kullanılırken kimlik; kullanıcı kimlik numarası şeklinde oluşturulur. Tüm işlemler bu kimlik numarası kullanılarak yapılır, ad-soyadı ya da kullanıcı adı gibi kişisel bilgilere gerek kalmaz. Kullanıcının sisteminde yaptığı hesaplamalar ve işlemler şifrelenerek zincire kaydedilir. Yapılan işlemlerin tamamı kullanıcı tarafından doğrulanır ve kayıtlar artık kalıcı olur. Böylece işlemlerin güvenliği sağlanır.
Avantajları Nelerdir?
- Hızlı işlem süresi sayesinde zaman kazandırır.
- Verimliliği artırır ve daha fazla verim alınmasına olanak tanır.
- Güçlü bir kayıt tutma sistemi altyapısına sahiptir.
- Bünyesindeki hiçbir işlem silinemez ve değiştirilemezdir.
- Yüksek güvenlikli yapısı sayesinde siber saldırılara karşı daha korunaklıdır.
- Daha şeffaf bir yapıda olmasından ötürü kimliğin korunmasını sağlamaktadır.
- Düşük maliyet avantajı vardır.
- Aracıya ihtiyaç olmadan işlem yapılabilmesine olanak tanır.
Blockchain ve Finans Sektörü Uygulamaları
Birçok sektörde kendine yer bulan bu teknoloji, elbette ki finans sektöründe de kullanılmaktadır. Bu teknolojinin finans sektörü uygulamaları şu şekildedir:
1. Ticari Finans Platformları
Ticari finans platformları, finans sektöründe izlenmesi gereken bir blok zincir uygulamasıdır. Pek çok banka; katılımcılarıyla sözleşme yapmak, hem şeffaflığı hem de verimliliği artırmak ve yeni gelir fırsatları oluşturmak için bu teknolojiden faydalanıyor. Bu platformları kullanarak firmalar da katılımcılar da daha verimli işlemler yapabiliyor.
2. Takas ve Hesaplaşma
Blockchain teknolojisinin sunduğu kayıt yeteneği, takas ve ödeme prosedürlerinin gereksiz kılabilir. Bu durum, işlemlerin daha hızlı gerçekleşmesini sağlamasının yanında finansal kurumların maliyetlerinin azalması açısından da etki gösterebilir.
3. Dijital Kimlik Doğrulama
Blockchain teknolojisi, bankaların ve diğer finansal kurumlar için bireylerin kolay bir şekilde tanımlanmasına olanak tanıyor. Müşteri tanımlayıcı bilgiler, bu teknolojiden yararlanılarak güvence altına alındığında bankalar dolandırıcılıktan korunmakla kalmayıp aynı zamanda kamuoyu nezdinde güvenlerini de artırabilir. Ayrıca doğrulama süreci önemli ölçüde hızlandırılabilir ve bu da zaman kazanılmasını sağlar.
4. Kredi Raporlama
Kredi raporları, tüketicilerin finansal hayatlarını önemli ölçüde etkileyen raporlardır. Son veri ihlallerini gösteren bu raporların blockchain kullanılarak oluşturulmasına dayanan kredi raporlama, geleneksel sunucu tabanlı raporlamayla kıyaslandığında daha fazla güven vadediyor. Bununla birlikte bu teknoloji, kredi puanlarını hesaplarken geleneksel olmayan faktörlerin dikkate alınmasını sağlayabilir.
Gelecekteki Potansiyeli Nedir?
Blockchain teknolojisi, merkezi olmayan finansal sistemlerden kripto fonların ödünç verilmesine kadar pek çok fırsat sunarak gelecekte birçok iş ve yatırım fırsatı yaratacak potansiyel barındırmaktadır. Bu teknolojinin finans sektörünü geliştirecek yeni nitelikleri keşfedilebilir. Aynı zamanda teknoloji dünyasının pek çok paydaşı, bu teknolojinin veri ve bilgi alışverişini daha güvenli hâle getirerek tüm endüstrilerde devrim yaratacağını düşünmektedir.