Fon getirisi, yatırım yaptığınız fonun zaman içindeki kazanç ya da kaybını gösterir. Bu değer sadece yüzeysel bir rakam değil, yatırımınızın gerçek performansıdır. Yatırımcılar için bu oranları anlamak, karar verme süreçlerini güçlendirir. Aşağıdaki başlıklar altında, grafik ve örneklerle desteklenmiş şekilde, fon getirisi hesaplamasını detaylıca aktarıyoruz.
1️⃣ Basit Fon Getirisi Hesabı
Fon getirilerini anlamanın en temel yolu, başlangıç ve bitiş fiyatı arasındaki farkı hesaplamaktır. Yani fonun birim fiyatı ne kadar artmışsa, yatırımınız da o kadar değer kazanmış olur. Bu hesaplama, yatırım süresine göre yüzde cinsinden ifade edilir. Örneğin, 1.00 TL ile alınan bir fonun fiyatı ay sonunda 1.10 TL olduysa, bu %10 getiri demektir. Bu yöntem kısa vadeli değerlendirmeler için oldukça kullanışlıdır.
🧮 Formül:
Fon Getirisi (%) = ((Bitiş Fiyatı - Başlangıç Fiyatı) / Başlangıç Fiyatı) × 100
🔍 Grafik: Fon birim fiyatının zamana bağlı değişimi. Fiyat yükseldikçe getiri de artar.
2️⃣ Bileşik Getiri Nedir ve Nasıl Hesaplanır?
Bileşik getiri, yatırımınızın her dönemde yeniden kazanç sağlamasıyla birlikte katlanarak artmasıdır. Yani kazandığınız getiriler de tekrar kazanç üretmeye başlar. Özellikle uzun vadeli yatırım yapanlar için bu hesaplama çok daha gerçekçidir. Basit getiriye kıyasla bileşik getiri, fonun zaman içindeki birikimli etkisini gösterir.
🧮 Formül:
Bileşik Getiri = [(1+G1) × (1+G2) × ... × (1+Gn)] - 1
Örneğin bir fon ilk ay %5, ikinci ay %7 getiri sağladıysa, toplam getiri:
[(1+0.05) × (1+0.07)] - 1 = %12.35 olacaktır. Bu bileşik yapının gücüdür: zamanla büyüyen kazanç.
3️⃣ Brüt Getiri vs Net Getiri
Brüt getiri, fonun sunduğu toplam kazancı gösterir. Ancak yatırımcının eline geçen asıl kazanç net getiridir. Çünkü her fonda yönetim ücreti, giderler ve işlem masrafları vardır. Bu nedenle Toplam Gider Oranı (TGO), net getiriyi düşürür. Yani yüksek getirili gibi görünen bir fon, yüksek TGO nedeniyle düşük net getiri sunabilir.
🔍 Örnek:
Bir fonun brüt getirisi %12 ve TGO’su %2 ise, net getiri yaklaşık %10’dur.
4️⃣ Zamanlama ve Valör Günlerinin Etkisi
Yatırım yaptığınız fonun getirisi kadar, işleminizin fon üzerinde etkili olmaya başladığı tarih de önemlidir. Bu tarihe valör günü denir. Bazı fonlarda T+1, bazılarında T+2 valör uygulanır. Yani yatırdığınız para ertesi gün ya da 2 gün sonra işleme alınır. Bu fark, özellikle ani piyasa hareketlerinde önemlidir.
5️⃣ Getiri Üzerinde Etkili Diğer Faktörler
Fon getirilerini sadece formüllerle değerlendirmek yeterli değildir. Getiriyi etkileyen birçok dışsal faktör vardır:
- Fonun portföy dağılımı (hisse, tahvil, altın vb.)
- Ekonomik koşullar (faiz, enflasyon, kur)
- Fon yöneticisinin stratejisi
- Piyasa trendleri ve yatırım süresi
Bu nedenle getiriyi değerlendirirken bütünsel analiz yapmak daha sağlıklı sonuç verir.