Yatırım fonları, birçok avantaj sunarken vergi boyutu da dikkate alınması gereken önemli bir unsurdur. Özellikle “stopaj” konusu, yatırımcıların merak ettiği temel kavramlardan biridir. Bu yazıda stopajın ne olduğu, hangi fonlarda uygulandığı ve hangi fonlarda istisna olduğu sade ve açık bir dille açıklanmaktadır.
Stopaj Nedir?
Stopaj, yatırım gelirleri üzerinden devlet adına yapılan vergi kesintisidir. Gelir elde edenin vergiyi doğrudan beyan etmesine gerek kalmadan, ödeme yapılırken verginin kaynakta kesilmesini ifade eder. Yatırım fonlarında elde edilen kazançlara belirli oranlarda stopaj uygulanır.
Fonlarda Stopaj Oranı Ne Kadardır?
- Türkiye’de yatırım fonlarından elde edilen kazançlar için uygulanan stopaj oranı çoğunlukla %10’dur. Ancak bu oran fonun türüne, elde tutma süresine ve yatırımcının niteliğine göre değişiklik gösterebilir. Örneğin:
- Kısa vadeli fonlar: %10 stopaj uygulanır.
- 1 yıldan uzun süre elde tutulan fonlar: Stopaj oranı %0’dır (vergisiz).
- Emeklilik fonları: Tamamen stopajdan muaftır.
Stopaj Olmayan Fonlar (Vergisiz Fonlar)
Aşağıdaki fonlar stopaj kesintisine tabi değildir:
- Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) kapsamındaki fonlar
- Asgari 1 yıl boyunca elde tutulan yatırım fonları
- Türkiye’de portföyünün en az %75’i hisse senedinden oluşan fonlar
- Eurobond ağırlıklı uzun vadeli yatırım fonları
Bu fonlar sayesinde yatırımcılar, gelir vergisi kesintisi olmaksızın birikimlerini değerlendirme imkânına sahip olurlar.
Stopaj Nasıl Hesaplanır?
Stopaj, fon satışı sonrası kazanç üzerinden otomatik olarak hesaplanır. Örnek bir hesaplama şu şekildedir:
- Alış fiyatı: 1,00 TL
-
- Satış fiyatı: 1,20 TL
- Kazanç: 0,20 TL
- Stopaj (%10): 0,02 TL
- Net kazanç: 0,18 TL
Bu kesinti işlem sırasında otomatik yapılır ve yatırımcının ayrıca beyanname vermesi gerekmez.
Stopaj Avantajı İçin Nelere Dikkat Edilmeli?
- Fonları en az 1 yıl süreyle portföyde tutmak, vergi avantajı sağlar.
- Fonun portföy içeriğini ve türünü dikkatle incelemek gerekir.
- Yatırım süresi ve amaçlarına uygun stopajsız fonları tercih etmek faydalı olabilir.
Sonuç
Stopaj, yatırım fonlarında kazanç vergilendirmesinin temelini oluşturur. Ancak yatırımcılar, fon seçimlerini bilinçli yaparak stopaj oranlarından etkilenmeden getiri elde edebilir. Özellikle uzun vadeli yatırımlarda vergisiz fonları değerlendirmek, net kazancı artıran stratejik bir tercihtir.
Sözlük
- Stopaj: Gelir vergisinin kaynakta kesilerek devlete ödenmesi işlemidir.
- Vergisiz Fon: Stopaj kesintisi uygulanmayan yatırım fonudur.
- Net Kazanç: Stopaj düşüldükten sonra yatırımcıya kalan kazanç miktarıdır.
- BES Fonları: Bireysel Emeklilik Sistemi içinde yer alan ve stopajdan muaf yatırım fonlarıdır.
- Hisse Senedi Yoğun Fon: Portföyünün %75’i veya fazlası hisse senedinden oluşan yatırım fonudur.
Kaynaklar:
- Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB)
- Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)
- Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB)
- TEFAS (https://www.tefas.gov.tr)