Kişiler yatırım yapacakları zaman bazı faktörler onların kararları üzerinde etkili olur. Yatırımcı psikolojisi de bu faktörler arasında önemli bir yer tutar. Zira yatırımcıların psikolojisi, yapacakları yatırımlarda etkilidir. Yatırımcı psikolojisi, yatırımcının işlem yaptığı andaki ruh hâlini, aldığı kararları ve işlemi neden yaptığı gibi konuları ele alır. Yatırımcının olumsuz bir şey yaşaması, o günkü yatırımları üzerinde olumsuz etkide bulunabilirken olumlu şeyler yaşaması yatırımlarına yönelik olumlu etkilerde bulunabilir. Bu psikolojiyi anlamak, yatırımcıların daha doğru kararlar almalarını ve işlemlerini daha dikkatli yapmalarını sağlayabilir, aynı zamanda finansal sağlık konusunda iyileştirmelere de destek olabilir. Yatırımcı psikolojisi hakkında daha fazla bilgiye yazının devamından ulaşabilir ve siz de risk algısının yatırımlarınız üzerindeki etkisine dair bilgi sahibi olabilirsiniz.
Yatırımcı Psikolojisi Nedir?
Yatırımcının baskı altında çalışabilme ve finansal risk alma yeteneğini ifade eden yatırımcı psikolojisi, yatırımcılara piyasada meydana gelen dalgalanmalarla baş edebilme yeteneği de verir. Bu psikoloji sayesinde yatırımcılar daha doğru ve mantıklı kararlar alarak daha kârlı işlemler yapabilir. Bu psikolojiyi anlayan finansal danışmanlar da yatırımcılara daha iyi bir şekilde yardımcı olabilir. Beklenmedik haberler, finansal spekülasyonlar ve piyasa dalgalanmaları gibi tepkileri de ele alan bu psikoloji, yatırım kararlarının alınması üzerinde etkilidir.
Neden Önemlidir?
Bu psikoloji; yatırımcıların duygu, düşünce ve davranışlarını anlamak ve yönetmek için kullanılır. Yatırımcıların karar verme süreçlerinde rol oynayan psikolojik etkileri anlamak, daha kârlı yatırımlar yapmaya ve daha doğru kararlar almaya yardımcı olabilir. Yatırımcı psikolojisinden, yatırımcıların karar verme sürecindeki bilişsel yanılsamalarını ve psikolojik eğilimlerini anlamak için yararlanılır. Örnek vermek gerekirse genellikle yatırımcılar kayıpları önlemek ve kazançları korumak için daha fazla riske girme eğiliminde olurlar. Bu durum, yatırımcıların kazanç elde etmek için almaları gereken riskleri azaltabilecekleri ve dolayısıyla daha az getiri elde edebilecekleri anlamına gelebilir.
Yatırımcıların bilinçli ve akılcı bir şekilde yatırım kararları alabilmesi için, duygusal karar verme sürecinden kaçınmaları ve rasyonel bir şekilde düşünmeleri gerektiği bu psikolojide vurgulanır. Bu nedenle yatırımcı psikolojisi, yatırımcıların finansal hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olmak açısından büyük bir öneme sahiptir. Aynı zamanda risk algısına olan etkilerinden dolayı da bu psikolojinin hafife alınmaması gerekir.
Yatırımcı Psikolojisi Nasıl Kontrol Edilir?
Bu psikolojinin nasıl kontrol edileceği de en az psikolojinin kendisi kadar önemlidir. Bu psikolojinin nasıl kontrol edilebileceği şu şekilde özetlenebilir:
- Bilinçli yatırım kararları almak: Duygusal tepkilerin kontrol edilmesi, yatırımı aşırı etkileyecek hamlelerden kaçınılması ve mantıklı kararlar alınması çok önemlidir. Bu kararlarla psikoloji daha kolay bir şekilde kontrol edilebilir ve yatırımın verimi artırılabilir.
- Risk yönetimi: Portföyde çeşitlendirme yapılarak risk azaltılabilir. Bu sayede kayıplar minimize edilebilir.
- Duyguları kontrol etmek: Korku, panik gibi duygulara teslim olmayarak yatırıma dair kararlar sağduyulu bir şekilde alınmalıdır.
- Sabırlı olmak: Yatırım getirilerini almak zaman alabilir. Bu nedenle yatırımcılar sabırlı olmak ve uzun vadeli hedefleri göz önünde bulundurarak yatırım yapmak zorundadır.
- Bilgi edinme sürecini sürekli devam ettirin: Yatırım yapmak, sürekli öğrenmeyi gerektirir. Yatırımcılar, finansal piyasaları ve yatırım araçlarını sürekli olarak takip etmeli ve kendilerini güncel tutmalıdırlar.
Yatırımcı Psikolojisi Unsurları Nelerdir?
Yatırım psikolojisinin bazı unsurları vardır. Bu unsurlar şu şekilde incelenebilir:
1.Alınan Kararları Uygulama
Alınan kararları uygulama unsuru, yatırımcıların aldıkları kararları gerçekleştirme konusundaki yetenek ve isteklerini ifade eder. Yatırımcılar genellikle kararlarını uygulamakta zorlanır ya da stratejilerinden saparlar. Bu, yatırımcıların başarısız olmasına neden olabilir. Bu nedenle yatırımcılar, bir strateji belirlediklerinde onu uygulamak için kendilerine güven duymalı ve disiplinli olmalıdırlar. Olumsuzlukların disiplinlerine ve güvenlerine etki etmemesi gerekir.
2.Aşırı İşlem İsteği
Aşırı işlem isteği, yatırımcıların piyasalara aşırı derecede girme ve çıkma isteği olarak ifade edilebilir. Bu durumda yatırımcılar, piyasanın her dalgalanmasına tepki gösterirler ve bu nedenle sürekli olarak işlem yaparlar. Bu sürekli işlem yapma hâli yatırımcılar için zararlı olabilir çünkü işlem ücretleri ve diğer maliyetler kârlarını azaltabilir. Ayrıca direkt olarak zarara da sebep olabilir. Aşırı işlem isteği ile mücadele etmek için yatırımcılar bir strateji belirleyerek ve o stratejiyi uygulayarak piyasalarda daha istikrarlı bir tutum sergileyebilirler.
3.Zarar Kontrolünü Elde Tutma
Zarar kontrolünü elde tutma, yatırımcıların kayıplarını kontrol altında tutmak için yaptıkları çabadır. Yatırımcılar sıklıkla kayıplarına yanıt olarak aceleci kararlar alırlar ve bu durum, kayıplarının daha da artmasına neden olabilir. Zarar kontrolünü elde tutmak için yatırımcılar, kayıplarını sınırlandırmak için durdurma emirleri kullanabilirler.
4.Hislerle Karar Verme
Yatırımcılar sık sık duygusal kararlar almaya eğilimlidirler. Yatırımcı psikolojisi, bu eğilimi dikkate alır. Çünkü duygusal durumlar karar verme sürecini etkileyebilir ve yatırımcıların hisleriyle hareket etmelerine sebep olabilir. Örneğin; yatırımcılar bir kaybın ardından bu kaybı telafi etmek için bir işlem daha yapma eğilimindedir. Bu, hislerle karar vermenin zararlarından biridir. Hislerle hareket etmek yerine yatırımcıların analitik düşünmeleri ve verileri dikkate almaları gerekmektedir.
Başarısızlığa Götüren Yatırımcı Psikolojileri Nelerdir?
Başarısızlığa götüren yatırımcı psikolojileri şu şekilde sıralanabilir:
- Yatırım için özgüvensiz olmak ya da tam tersi aşırı özgüvenli olmak.
- Üçüncü kişilerin fikirlerine fazla önem vermek.
- Portföy oluşturmadan ilerlemeye çalışmak.
- Yeterli sermaye olmadan yatırım yapmak.
- Zarara uğradığında yatırımı kesememek ya da kâr yetse dahi durmamak.
- Maliyetleri düzgünce hesaplayamamak ve maliyetlerin kontrolden çıkması.
- Teknolojiye uyamamak veya gerekli teknik donanımdan yoksun olmak.
- Yatırım için gerekli vade konusunda sabırlı olmamak.
- “Köşeyi dönme” düşüncesiyle kontrolsüzce işlemler gerçekleştirmek.
- Piyasalarla inatlaşarak kayıpları kabullenmemek ve yanlış kararlar almak.
- Önseziler doğrultusunda hareket etmek. Bunun yerine mantıkla hareket etmek tercih edilmelidir.
- Söylentilere kulak asmak.
Yatırım Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yatırım yaparken dikkat edilmesi gereken birçok nokta vardır. Bu noktalardan ilki çok hırslı davranmamaktır. Zira odağın yalnızca para kazanmaya yönelik olması durumunda riskler ihmal edilebilir. Bu durum, para kayıplarını beraberinde getirebilir. Hırs yapmadan ilerlemek en doğrusudur. Bir diğer nokta da başarısızlığa yol açan psikolojilerde bahsedilen sabır konusudur. Sabırlı davranmamak ya da uzun vadeden ziyade kısa vadede sonuç beklemek gerçek dışı olacaktır. Zira her yatırımın getiri vermesi kısa sürede olmayacaktır. Ayrıca bir işlem yapmadan önce mutlaka piyasanın analiz edilmesi gerekir. Piyasanın iyi bir şekilde analiz edilmesi, yatırımdan alınacak getiriyi artırmanın yanı sıra kayıpları da önleyebilir. Bu nedenle hem gelecek, hem geçmiş hem de bugün, iyi bir şekilde analiz edilmelidir. Böylece daha iyi kararlar alınabilir ve daha uygun yatırımlar yapılabilir.
Yatırım yaparken dikkat edilmesi gerekenler arasında bir diğer husus da gelişime açık olmaktır. Gelişimin içerisinde eğitim almak gibi kişisel hedefler olabileceği gibi finansal danışmanlık gibi hizmetler almak da yer alabilir. İhtiyaç doğrultusunda yardım ve kurslar da alınabilir. Tüm bu noktalara dikkat edilerek daha iyi bir yatırım yapılabilir, ayrıca yatırımcı psikolojisi daha iyi idare edilebilir.