Baz Puana Dair Bilmeniz Gerekenler

Baz puan özellikle faizle uğraşanların ve dövizle yatırım yapanların sık sık duyduğu bir kavramdır. Bu kavram aslında faiz oranlarındaki değişimi karşılayan bir ölçüm birimini temsil etmektedir. Çeşitli faydalar sunan bu ölçüm birimi, bazı durumlarda karşılaştırma yapmak için kullanılır. Dövizin yanı sıra hem üretici hem de tüketiciler üzerinde etkileri bulunan bu ölçüm birimi hakkında bilgi edinmek için yazımızın devamını okuyabilirsiniz.

Baz Puan Nedir?

Baz puan, TMCB tarafından yapılan tanıma göre faiz oranlarındaki değişimi ifade eden bir birim olmakla birlikte aynı zamanda farklı yüzde oranları olarak da tanımlanabilecek bir ölçüm birimidir. BP olarak kısaltılan ve virgülden sonraki haneler arasında dördüncü haneye denk gelen bu ölçüm birimi, karşılaştırma yapma amaçlı olarak da sıklıkla kullanılır. Birçok yatırımcının sıklıkla kullandığı bir terim olan bu puan, üreticileri ve tüketicileri etkileyen bir kavramdır. Bu puan kullanılarak şirket tahvilleri, kredi ile alakalı işlemler, hisse senedi gibi menkul kıymetler, borç senetleri, hazine bonosu, faiz oranları gibi önemli değerler ölçülür.

100 puanlık bir değişim, yüzdesel olarak %1’lik bir değişime tekabül etmektedir. Bu puanları yüzdeliğe çevirmek için 100’le çarpmak, yüzdelikleri bu puan türüne çevirmek için 100’e bölmek gereklidir. Bu puanda oluşan değişimler döviz kurunu ve döviz kuruna bağlı olan pek çok şeyi etkilemektedir. Döviz kurunda oluşan değişimler fiyatlara da etkide bulunmaktadır. Üreticilerin ürettikleri mal ya da hizmetlerin fiyatı döviz kurundaki değişime bağlı olarak azalacak ya da yükselecektir. Bu değişimler üreticilerin kazancına etkide bulunacak ve benzer şekilde tüketicilerin alım gücünü etkileyecektir. Değişimlerin düzgün şekilde incelenmesi ve yorumlanması uzun vadede hem üreticilere hem de ülkelerin genel ekonomilerine katkıda bulunacaktır. Aynı zamanda ülkede bulunan yatırımcıların da yatırımları üzerinde daha rasyonel kararlar almalarını sağlayacaktır.

Faiz Oranları

Faiz oranlarında görülen değişimler bu puan üzerinde etkili olmaktadır. Bu ilişkiyi rakamsal olarak açıklamak mümkündür. Örnek vermek gerekirse faiz oranının %5,25’lik bir orandan %6,75’e çıkması 150 puanlık değişime karşılık gelmektedir. 100 puanlık değişimin %1’lik bir değişime tekabül ettiğini belirtmiştik. Artma durumunun yanı sıra faiz oranında yaşanan düşüşler de bu puana etkide bulunur. Faiz oranının %20’lik orandan %2 azalarak %18’e düşmesi 200 puanlık indirim ya da azalma anlamına gelmektedir. Faiz oranında oluşan %2,5 oranında değişim 250 puanlık değişime tekabül etmektedir. %10 faiz oranı değişimi 1000 puan, %5 faiz oranı değişimi ise 500 puanlık değişim anlamına gelmektedir. İster indirim olsun ister artış, 100 puanlık değişim daima %1’lik değişime tekabül etmekte ve diğer ölçümler de bu ölçüm üzerinden yapılmaktadır.

Baz Puan Kullanımının Faydaları

Baz puan kullanımının 3 ayrı faydası bulunur. Bu faydalar arasında ilk sırada netlik kazandırmak sayılabilir. Netlik kazandırmanın yanı sıra kavram karmaşasını engelleyen bu puanın kullanımı aynı zamanda büyük miktardaki değişimlerin tespitinin yapılmasını sağlar. Getiride oluşabilecek farkların kolay bir şekilde ifade edilmesine de olanak tanıyan bu puanın kullanımı, iki farklı yatırım aracından elde edilebilecek getirilerin de hızlı bir şekilde karşılaştırılabilmesi açısından avantaj sunar. Bu puanın kullanımı hem yatırımcıları hem de finansal kuruluşları etkiler. İki tarafın da işlerini kolaylaştıran ve karşılaştırma yaparak getirileri maksimize etme imkânı sağlayan bu puan, netlik kazandırmasına ek olarak kavram karmaşasını da engeller.

100 Baz Puan Faiz İndirimi Nedir?

Baz puandan iki farklı getirinin karşılaştırılmasında da faydalanıldığından bahsetmiştik. Bu durum hem yatırımcıların hem de finansal kuruluşların işini kolaylaştırmaktadır. Baz puan, ondalık gösterim olarak virgülden sonra gelen dördüncü haneyi temsil etmektedir. Örneğin bir ülkenin merkez bankasının faiz oranlarında 25 puan değişime gitmesi %0,25 puanlık değişime gitmesi anlamına gelmektedir. 100 puanlık bir faiz indirimi de %1’lik bir değişimi karşılamaktadır.

Verim Eğrileri ve Baz Puanı

Verim eğrisi merkez bankası gibi bir noktadan alınan sabit gelir vadeleri serisi olarak tanımlanabilir. Bu vadeler arasında bulunan baz puan spreadları kısa vadenin getirisinin uzun vadenin getirisinden çıkarılması sonucunda elde edilir. Daha geniş veya dik olan getiriler arasında büyük bir aralık, dar ya da düz olan getiriler arasında da küçük bir aralık temsili yer alır. Ters olan bir spread, uzun vadeye kıyasla kısa vadede daha yüksek getiri sağlar. Verim eğrileri ile bu puan arasında görülen etkileşimler, getirilerin anlamlandırılmasına yardımcı olur. Bu sayede yatırımcılar yatırım yaparken daha doğru seçimler yapabilir ve ülkeler ekonomilerini yönetirken bu oranlar gibi çeşitli oranlardan yararlanabilir.

Tüketici Oranları ve Baz Puanlar

Baz puanının sunduğu faydalara ek olarak bu puandan kredi kartı faiz oranı ve en düşük faiz oranı gibi tüketici oranlarının karşılaştırılmasında da yararlanılır. Bu oranlarda oluşan değişim bu puan türünden ifade edilir. Çoğu zaman değişimler %1’den düşük olsa da bu ölçümden yararlanılır. Netlik sağlama avantajı sunan bu puanlar tüketici oranlarında da etkili olarak tüketicilerin kredi kartı faizi gibi günlük hayatlarında sıklıkla kullandıkları faizleri etkiler. Aynı zamanda bu oran ve puanlar dünya genelinde kullanılır.

Küresel ekonomi üzerinde de çeşitli etkiler yaratan bu puanlar hem yüzdelik hem de sayısal oranlar elde edilmesini sağlayarak daha rasyonel kararlar alınmasına imkân tanır. Bu puanda görülen düşüş ve artışlar hem doğrudan hem de dolaylı olarak üretici, tüketici ve yatırımcıları etkiler. Bu ölçüm birimi uzun ya da kısa vadede kişilerin getirilerine ek olarak faiz oranlarını görmesini sağlar.