Riskli Yatırım Araçları Nelerdir?
Yatırımcılar genellikle düşük risk oranları ile yatırım yapmak isterler. Bu nedenle de genellikle risksiz yatırım araçlarını tercih ederler. Risksiz yatırım araçları içerisinde yer alan tahvil, altın, döviz, hisse senedi, repo, yatırım fonları ve BES gibi örnekler yatırımcıların karşı karşıya kaldıkları pek çok risksiz yatırım araçlarına örnekler olarak verilebilir. Her biri kendi içinde farklı avantajlar ve dezavantajlar bulunduran ve risksiz yatırım araçlarına giren kesimler dışında riskli yatırım araçları olarak tabir edilen araçlar da mevcuttur.
Yatırımlar genellikle “riskli” ve “güvenli” olarak sınıflandırılırsa da profesyonel yatırımcılar deneyimlerinden kaynaklı olarak her yatırımda farklı risk seviyeleri ve risk türleri olduğunu belirtmektedir. Riskler çeşitlendirilme yapılarak azaltılabilir ya da azaltılamaz. Yüksek getiri arayan yatırımcılar, anapara kaybı gibi yüksek riskleri göz önüne alarak riskli yatırımlar yapabilirler.
Bu yatırım araçları herkesin başarıya gitmesini sağlayacak bir yol değildir. Bu yatırım araçları yüksek getiri potansiyeli taşımakla birlikte yüksek kayıpların yaşanması riskini de göze almayı gerektirmektedir. Risklerin neler olduğu ve finansal olarak etkileri dikkatli bir şekilde incelenmelidir. Bazı yüksek yatırım araçları portföylere dahil edilebileceği gibi aynı zamanda daha düşük potansiyel zarara sahip varlıklara sahip olmak da riskleri azaltmak adına tercih edilebilir.
Tüm yatırımlar en az bir tür riski beraberinde getirmektedir, ancak bazı yatırımlar diğerlerinden çok daha yüksek derecede risk taşımaktadır. Herhangi bir yatırımla paranın ikiye katlanmasını garanti edecek bir yol yoktur. Yatırım yaparken dikkat edilmesi ve bilinmesi gereken kurallar vardır. Özellikle riskli yatırım araçlarını kullanmak isteyen bir yatırımcının tüm risklerden haberdar olması, doğru karar verme yolunda oldukça önemlidir.
En Riskli Yatırım Araçları
Yatırımcıların amacı genellikle en kısa sürede en kârlı hamleyi yaparak gelir düzeyini arttırmaktır. Yatırımların doğru yapılması kadar, riskli yatırım araçlarının bilinmesi ve bu yatırım araçlarının olduşturabileceği risklerden haberdar olmak da bir yatırımcı için önemli konuları oluşturmaktadır.
Riski yatırım araçları içerisinde yer alan başlıklar şunlardır:
1. Vadeli İşlemler
Vadeli işlemlerin bu yatırım araçları içerisinde yer almasının nedenleri arasında en önemlisi, deneyimsiz ve eğitimsiz kişilerin vadeli işlemeleri bir yatırım aracı olarak görmesinden kaynaklanmaktadır. Piyasada spekülasyon yapanlar, genellikle satın alınan sözleşmelerin temel pozisyonlarına sahip olan kurumsal yatırımcılarla karşı karşıya gelmektedir. Finansal danışmanlar, vadeli işlemlerin en iyi kumar araçlarından biri olduğu yönünde ortak bir fikre sahiptirler.
Vadeli işlemler de riskten korunma stratejileri olmasına rağmen riskli yatırım araçlarından biridir.
2. Petrol ve Gaz Arama Sondajı
Riskli yatırım araçları içerisinde yer alan petrol ve gaz arama sondajı, hiçbir şey üretmeden bir çukur delmek için binlerce doları harcamayı göze almayı gerektirmektedir. Sondaj masrafları düşürülebilir olmasının yanında, keşif amaçlı bir sondaj çalışmasında ciddi miktarlarda kayıp veya toplam kayıp olasılığının yüksek olduğu bilinmelidir.
3. Kuruşluk Hisse Senetleri
Doğru bir şirketin bulunması halinde kuruşluk hisse senetleri beklenmedik kâr sağlamaya yardımcı olabilirler. Fakat kuruşluk hisse senetlerinin büyük çoğunluğu, eğer dikkat edilmezse önemli dalgalanmalara, öngörülmezliklere ve büyük kayıplar yaşanmasına neden olacaktır. Kuruşluk hisse senetlerinin bu yatırım araçları içerisinde yer almasının nedenleri arasında piyasada işlem gören hisse senetlerinin tipik olarak çok az işletme sermayesine sahip olması ve yatırımcılara genellikle finansal durumları hakkında yetersiz bilgi sağlamasından gelmektedir.
4. Yüksek Getirili Tahviller
Yüksek gelirli tahvillerin bu yatırım araçları içerisinde yer almasının nedeni, derecelendirilen veya yatırım yapılabilir seviyenin altına indirilen şirketlerin yatırımcıları kendilerine çekmek için daha yüksek faiz uygulamak durumunda kalmasıdır. Bu nedenle, yüksek gelirli tahvillerin başka bir deyişle önemsiz tahvillerin göreceli istikrarsızlığı, şirketin yükümlülüklerini yerine getirmeme olasılığını da yükseltmektedir.
5. Kaldıraçlı ETF'ler
Piyasadaki en volatil yatırım fonları olan kaldıraç kullanan borsa yatırım fonları, altta yatan bir endekse veya başka bir kıstasa bağlı olarak hareket eder. Bazı durumlarda bu hareket teğet veya tersine hareket edebilme özelliğine sahiptir.
Örnek olarak, S&P 500'e bağlı kaldıraçlı bir ETF, endeksin tersine hareket edecektir. Bazı ETF'ler, kıyaslamalarına göre iki veya üç katı ticaret yapmak üzere tasarlanmıştır. Bu da riskli yatırım araçları içerisinde yer almasına yol açmaktadır.
6. Halka Arzlar
Halka arzlar (IPO), dikkat çekicidir ancak yatırımcıların kısa vadeli getiriler konusunda sunduğu değerlendirmeleri çarpıtma ihtimali vardır. İlk halka arz umut vadedici görünse de vaat ettiklerini yerine getirememe, yatırımcıların analiz edebilecekleri geçmiş verilerin olmaması ve kararların sadece şirketin öngörüleri ve tahmini başarı olasılığına dayanmasından ötürü bu yatırım araçları riskli araçlar içerisinde yer almaktadır.
Diğer halka arzlar daha az yüksek profilli olup yatırımcıların düşük değerdeyken hisse satın almasına şans tanır. Burada unutulmaması gereken husus, çoğu halka arz önemli getiriler veya herhangi bir getiri elde etmeye olanak sağlamadığıdır.
7. Gelişmekte Olan Pazarlar
Büyüyen bir ekonomiye sahip bir ülke, yatırımcılara ideal yatırım fırsatları sunabilir. Yatırımcılar büyüyen ekonomiye sahip ülkede, devlet tahvilleri, hisse senetleri veya EFT’ler alabilirler. Gelişmekte olan pazarların, riski yatırım araçlarının içerisinde yer almasının nedeni ise, ekonomik büyümedeki sıçramaların riskli olmasından kaynaklanmaktadır.
Gelişmekte olan pazarların aşırı büyüme dönemleri yatırımcıların tahmin ettiğinden daha kısa sürebilir, bu da yatırımcıların cesaret kırıcı performans göstermesine yol açabilir. Ekonomik büyüme yaşayan ülkelerde siyasi iklimin değişmesi, büyümeyi ve yeniliği destekleyen ekonominin değişmesine neden olabilir. Tüm bu nedenler göz önüne alındığı zaman gelişmekte olan pazarlara yatırım yapmak, bu araçların riskli yatırım araçları arasında yer almasını daha net bir biçimde gözler önüne sermektedir.