Finansal stres kişiden kişiye değişkenlik gösterebilse de yenilmesi hem yaşam şartları hem de ekonomik rahatlık açısından büyük bir öneme sahip. Siz de finansal stresinizi yenmek istiyor ancak nereden başlayacağınızı bilmiyorsanız ve bilgiye ihtiyaç duyuyorsanız yazımızı okuyarak pek çok bilgiye ulaşabilirsiniz. Portföy yönetimi gibi çeşitli yardımlardan yararlanarak geleceğiniz için yatırım yapabilir ve stresinizi azaltabilirsiniz. Yazımızı okuyarak bu stresi yenmek için adım atabilir, üzerinizdeki yükü hafifletebilirsiniz.
Finansal Stres Nedir?
Finansal stres, para, büyük finansal kararlar veya ekonomi ile ilgili endişeler olduğunda vücudun ortaya çıkardığı fiziksel ya da duygusal tepki olarak tanımlanabilir. Farklı ülkelerden pek çok insanın deneyimlediği bu stres türü çeşitli nedenlerle ortaya çıkar ve sağlık üzerinde bazı etkilerde bulunur. Bu etkiler günlük hayatı fazlasıyla etkilediğinden dolayı bireyler üzerinde de fazlasıyla etkili olur.
Neden Ortaya Çıkar?
Finansal stresin ortaya çıkmasının nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- İş kaybı
- Borç
- Vergiler
- İflas veya haciz
- Azaltılmış çalışma saatleri
- Azaltılmış gelir
- Tasarruf eksikliği
- Sağlık masrafları
- Ayrılma, boşanma veya eş kaybı
- Gıda ve konut güvensizliği
Finansal Stresin Sağlığa Etkileri
Finansal stresin sağlık üzerinde bazı etkileri bulunduğundan bahsetmiştik. Bu etkiler psikolojik olabileceği gibi fiziksel de olabilir. Bu stresin sağlığa etkileri şu şekilde sıralanabilir:
- Uykusuzluk
- Kilo alımı veya kilo kaybı
- Depresyon
- Panik atak
- Anksiyete
- Baş ağrısı ve migren
- İlişkilerde sorunlar
- Sosyallikte azalma
- Mide sorunları
- Bağırsak sorunları
- Diyabet
- Tansiyon problemleri
- Kalp hastalıkları
Finansal Stres ile Nasıl Başa Çıkılır?
Finansal stres başa çıkılmayacak bir şey değildir. Bu durumun geçici olduğu düşünülerek çözüm yollarına başvurulursa bireyler bu stresten ve getirdiği olumsuzluklardan kurtulabilir. Aşağıda verilen basit adımların izlenmesiyle bu stresin azaltılması yönünde adım atılabilir ve bu stresin etkileri azaltılabilir. Siz de bu stresi yaşıyor ve nasıl başa çıkacağınızı düşünüyorsanız bu adımlardan yararlanarak stresinize çözüm bulabilirsiniz.
1.Mali durumunuzun planını çıkarın
Finansal stresinizi azaltmak için yapmanız gereken ilk şey mali durumunuzun planını çıkarmaktır. İster bir uygulama isterseniz de standart yazma yöntemiyle bu planı yapın bir plan yapmak sizi rahatlatacak ve nasıl bir yol izleyeceğinizi anlamanızı kolaylaştıracaktır. Başta faturalar ve borçlar olmak üzere tüm giderlerinizi not edin. Gelirinizi de belirterek harcamalarınızın gelirinizin ne kadarını kapsadığını bulun. Mali durumunuzu planını çıkarmak ve takip etmek, kontrolü ele almanıza yardımcı olabilir. Küçük harcamalar da dâhil olmak üzere tüm harcamaları planınıza dâhil edin. Böylece tasarruf edebileceğiniz noktaları daha kolay ayırt edebilirsiniz. Paranızı tam olarak nerelere ve nasıl harcadığınızı görmek mali problemleri çözmek ve stresi azaltmak için bir plan yapmanın kilit noktasıdır.
Alışverişlerinizin de takibini yapın. Başta küçük adımlarla ilerleyin. Zararlı alışkanlıkları bırakmaya çalışarak bu alışkanlıklara harcadığınız tutarı daha iyi şeyler için değerlendirin. Yapabileceğiniz ani harcamalarda kendinize hâkim olmaya çalışın. Finansal stresinizi yenme yolculuğunda kendinize yüklenmeden ilerleyerek sürekliliği hedefleyin.
2. Bir plan yapın ve ona bağlı kalın
Mali durumunuzun planını yaptığınızda bu plana sadık kalmanız en az planı yapmanız kadar önemlidir. Bu planın yanı sıra mali durumunuzu düzeltmek için neler yapmanız gerektiğini de düşünmeniz gereklidir. Bunun için farklı çözüm yollarını deneyebilirsiniz. Planlama yapmanıza rağmen giderlerinizle gelirleriniz halen uyuşmuyorsa yapmanız gereken şeyler arasında şunlar sayılabilir: Gelirinizi artırmak, harcamaları kısmak ve her ikisini birden yapmak.
Karşı karşıya olduğunuz sorunu belirleyin. Örneğin geliriniz yetersiz olabilir ya da çok fazla borca sahip olabilirsiniz. Bu sorunların çözümüne yönelik bir plan yapın. Bu plana bağlı kalarak sorunlarınızı çözmek için çabalayın. Yakınlarınızla finansal sorunların çözümü için beyin fırtınası yapın ya da ücretsiz bir finansal danışmanlık hizmeti alın. Kredi kartınızın bağlı olduğu firma ile görüşerek daha düşük faiz oranı talep etmek, borçları yeniden yapılandırmak, daha küçük bir eve geçmek veya patronunuzla ek mesai hakkında konuşmak gibi çözümleri deneyebilirsiniz.
İlerlemenizi izlemeyi ihmal etmeyin. Planınızı düzenli olarak gözden geçirerek işe yarayıp yaramadığını değerlendirin. Daha faydalı olabilecek yollar bulursanız planınıza bunları ekleyin ve sizi zarara sokabilecek yolları bırakarak daha iyi bir planla ilerleyin. Olası aksiliklerde kendinize yüklenmeyin. Bu sorunları da sabırla karşılayarak çözmek için destek alın. En kısa sürede toparlanabilmek için kendinizi hırpalamadan devam etmeye çalışın. Planınızı ne kadar ayrıntılandırır ve ne kadar üzerine düşerseniz mali durumunuz üzerinde o kadar güç sahibi olacaksınız.
3. Aylık bir bütçe oluşturun
Finansal stresi yenmek için planınız ne olursa olsun, aylık bir bütçe belirlemek ve takip etmek, doğru yolda ilerlemenize ve kontrolü elinizde tutmanıza yardımcı olabilir. Aylık bütçe oluşturulurken kira, faturalar, ulaşım ve market masrafları gibi ihtiyaç olan harcamaları bütçenize dâhil edin. Örneğin emlak vergisi ya da araba sigortası gibi yıllık olarak ödediğiniz tutarları 12'ye bölün, böylece her ay bu ödemeler için para ayırabilirsiniz. Mümkün olduğunca hastalık durumlar ya da oluşabilecek tamir masrafları gibi beklenmedik durumlar için de para ayırmaya çalışın. Bu sayede o durumlar oluştuğunda sıkışmadan ödeme yapabilirsiniz.
Otomatik ödeme yaparak faturalarınızdan faiz ya da geç ödeme tutarı alınmasını engelleyin. Beslenme masraflarınızı düzenleyerek indirimlerden faydalanmaya ve ağırlığı ihtiyaçlarınıza vermeye çalışın. Kira ödüyorsanız bu kirayı ve fatura tutarlarını da hesaba katarak harcamalarınızı düzenleyin. Bütçenizi sürekli olarak düzenleyerek hem ihtiyaçlarınızı karşılamanın hem de tasarruf etmenin yollarını bulun. Kredi kartından harcama yapmayı mecbur olmadıkça tercih etmeyerek borç yükü altına girmeyin.
4. Yatırım yapın
İster kendinize bir yatırım hesabı açın, isterseniz de çeşitli yatırım yöntemlerinden birini seçin, yatırım yapmak hem finansal stresi yenmek hem de gelecekte oluşabilecek durumlarda kullanmak açısından çok önemlidir. Yatırım yapabileceğiniz bütçeler geliriniz doğrultusunda farklılık gösterebilir. Ancak küçük yatırımların da size büyük getirileri olabilir. Bu nedenle az çok demeden yapabileceğiniz kadar yatırım yaparak tasarruf edebilirsiniz. Böylece yatırımlarınızdan ek gelir elde edebilir ve bu stresi yenebilirsiniz.
5. Ekstra gelir için yollar arayın
Özellikle borçlarınızı azaltma yönünde adım atacaksanız ek gelir kazanmak size avantaj sağlayabilir. Bu nedenle basit ek işler ve mesai gibi ek ücretler alabileceğiniz alanlar gibi fırsatları değerlendirerek finansal stresinizi azaltma yönünde bir adım daha atabilirsiniz. Ayrıca yatırım yaparak da ekstra gelir elde edebilirsiniz. Aldığınız ekstra gelirleri de savurmadan dikkatli harcayarak yükünüzü azaltabilirsiniz.
6. Harcamalarınızı takip edin
Para tasarrufu yapmak için harcamalarınızın nereye gittiğine bakmak ve nerelere en çok parayı harcadığınızı belirlemek faydalı olabilir. Planlama ve aylık bütçede mutlaka yapmanız gereken bu adımla birlikte yaptığınız küçük büyük tüm harcamaları görebilir ve gelirinizin ne kadarını harcamalar için ayıracağınızı belirleyebilirsiniz. Ulaşım, yemek, kira gibi ihtiyaçların dışında kısabileceğiniz harcamaları görmenizin yanı sıra gelirinizi daha iyi bir şekilde dağıtabilir ve buna paralel olarak daha iyi tutarlarda tasarruf ederek stresinizi azaltabilirsiniz. Harcamalarınızı görebileceğiniz tablolar çizmenin yanı sıra bu amaç için özelleştirilmiş mobil uygulamalardan da faydalanarak harcama takibi yapabilirsiniz.