Doğru bütçe yönetimi tıpkı araba sürmek gibi sonradan öğrenilir. Bu yönetimin yapılabilmesi için gelir ve gider takibi yapılması gerekir. Bu takibin ardından doğru bütçe yönetimi yapmak için mevcut harcamalarınızı analiz etmeli, harcamaları kategorilere ayırarak düzenlemeli ve zaman içindeki nakit akışını izlemelisiniz. Bütçenizi yönetirken ihtiyaçlarınız ve isteklerinizin yanı sıra gayrimenkul yatırım fonları gibi yatırımlara da yer vermelisiniz. Özellikle bu yönetimi bireysel olarak değil şirketiniz için yapacaksanız daha dikkatli davranmalısınız.
Bütçe Yönetimi Nedir?
Bütçe yönetimi, bireylerin kendilerinin ya da şirketlerin üst düzey yöneticilerinin bünyesindeki stratejilerini ve hedeflerini netleştirmesinin bütçe yoluyla sağlaması olarak tanımlanabilir. Doğru bütçe yönetimi yapmak için rasyonel düşünmenin yanı sıra olası her duruma karşı hazırlıklı davranmak gerekir. Planlı olmak ve güçlü bir yönetime sahip olmak hem kısa hem de uzun vadede avantaj sağlar.
Bütçe yönetiminin yapılması şirketlerin temel politikalarının belirlenmesinde yararlı olur. Bütçe yönetimi ile birlikte şirketteki tüm çalışanlar bir hedef doğrultusunda hareket eder. Bu yönetim şirketin kaynaklarının etkili kullanılmasını sağlar. Bu yönetim, kaynakların nereye ve nasıl harcandığının net olarak görülmesine imkân tanır.
Bireysel olarak yapılan bu yönetim kişilerin finansal durumları üzerinde pozitif etki yaratır. Bu sayede finansal stresin doğrudan ya da dolaylı yoldan azalması söz konusu olur. Gelir ve giderlerin daha verimli şekilde kullanılmasını sağlayan bu yönetimle bütçe daha doğru bir şekilde kullanılabilir.
Bütçe Yönetimi Çeşitleri
Bütçe yönetiminin 4 farklı çeşidi bulunur. Bu çeşitler şu şekilde incelenebilir:
- Sıfır tabanlı: Bu çeşit adından da anlaşılabileceği gibi sıfırdan yapılan yönetimdir.
- Etkinlik tabanlı: Bu çeşit kullanılırken yukarıdan aşağıya hareket edilir. Bu yöntemde hedef maliyete neden olan faktörlerin analizini yapmak ve hem üretkenliği hem de verimliliği artırmaktır. Gelecek odaklı ve etkinliğe dayalı olan bu yöntem para tasarrufu yapılmasına yardımcı olur.
- Artımlı: Bu çeşit, mevcut bütçenin kullanımına dayanır. Daha sonra enflasyon ve diğer maliyetler göz önünde bulundurularak ilerleyen dönemler için gereken ayarlamaları yapar. Basitliği ile öne çıkan bu yöntem oldukça popülerdir.
- Değer önerisi: Bir giderin değerinin o giderin maliyetine değer olup olmadığını belirlemek için bütçenin her bir satırının analiz edildiği bu çeşit bütçenin istenen sonuçlara göre uyarlamasında faydalı olabilir.
Bütçe Yönetiminin Faydaları
Bütçe yönetimi hem bireylerin hem de şirketlerin bütçelerini planlamasına yardımcı olur. Bu yönetim yapılırken geçmiş harcamalar da göz önünde bulundurularak yeni bütçe oluşturulurken daha verimli bir planlama yapılabilir. Bu faydanın yanı sıra bu yönetimle birlikte gelir ve giderlere ek olarak tüm bütçelerin yakından takibini yapmak mümkündür. Özellikle şirketlerdeki yöneticiler bu yönetim sayesinde olası fazla harcamaları tespit ederek yeniden yapılandırma önerebilir. Bu yönetim karar vermeyi kolaylaştırır. Şirket adına veya bireysel olarak alınacak yeni finansal kararlar için ayrılacak bütçeye sahip olunup olunmadığı bu yönetim sayesinde kolay bir şekilde anlaşılabilir.
Neden Bütçenizi Yönetmelisiniz?
Bütçenizi neden yönetmelisiniz sorusuna birden fazla cevap verilebilir. En başta bu yönetimin sunduğu avantajlar gelir. Hem bireysel olarak hem de şirketlerin bütçesi açısından oldukça yararlı olabilecek bu yönetim finansal stresi azaltır. Aynı zamanda harcamaların kontrol edilmesini sağlayan bu yönetim hedefleri ulaşılabilir kılar. Acil durumlara karşı hazırlıklı olmanız için de faydalı olabilecek bu yönetim tasarruf ve birikim yapmanızda da size yardımcı olur. Tüm bu nedenler bir araya geldiğinde neden bütçenizi yönetmelisiniz sorusunun cevabı görülebilir.
Bütçe Yönetimi Nasıl Yapılır?
Daha önce bütçe yönetimi yapmamış ya da ilk defa yapacak olan kişilerin aklına nasıl yapacakları sorusu gelebilir. Oldukça basit adımlar izlenerek bu yönetimi yapmak mümkündür. Yazımızın devamında bahsedeceğimiz adımları takip ederek kolay bir şekilde siz de bu yönetimi yapabilir ve bütçenizi daha verimli kullanabilirsiniz.
1.Adım: Hedef Belirleme
Hedef belirlemek bu yönetimi yapmaya karar verdiğinizde yapmanız gereken ilk şeydir. Bu sayede nasıl ilerleyeceğinizi daha net belirleyebilirsiniz. Belirlediğiniz hedef doğrultusunda daha rahat ilerleyebilir ve neleri düzeltmeniz gerektiğini daha iyi anlayabilirsiniz. Örneğin araba almak için hedef koyduysanız arabayı almak için ne kadar tasarruf yapmanız gerektiğini hesap edebilirsiniz. Benzer şekilde şirketiniz için ilerlemeyi hedeflediyseniz bu doğrultuda neler yapabileceğinizi hesaplayarak bu yönetimden verim alabilirsiniz.
2.Adım: Gelir ve Giderleri Belirleme
Gelir ve giderleri belirlemek size nasıl bir yol izleyeceğinizi anlamada yardımcı olur. Gelir ve giderleri belirlemek paranızı en çok nerelere harcadığınızı görmenizi sağlar. Bir ay ve bir hafta içerisindeki harcamalarınızın ne kadar olduğunu belirlemek gelirinizi daha iyi kullanmanıza imkân tanır. Aynı zamanda yapacağınız yönetimde gelir ve giderlerinizi nasıl şekillendireceğinizi de bu belirleme sayesinde daha kolay bir şekilde anlayabilirsiniz.
3.Adım: İhtiyaçları İsteklerden Ayırma
İyi ruh halindeyken bu halin devamı için alışveriş yapabilir veya tam tersi şekilde modunuz düşükse neşelenmek için düşünmeden bir şeyler satın alabilirsiniz. Bazen beğendiğiniz yeni bir kıyafeti ya da çantayı almak da size ihtiyaçmış gibi gelebilir. Almayı düşündüğünüz şeyin istek mi ihtiyaç mı olduğundan emin olamadıysanız bir süre bekleyin. Bu süre 24 saat veya daha uzun olabilir. Sürenin bitmesinin ardından gerçekten o şeyi almadan yapamayacaksanız bu bir ihtiyaç olarak sayılabilir. Alacağınız şeyler için bu değerlendirmeyi yapmak size bütçenizi doğru yönetmede yarar sağlayabilir.
4.Adım: Bütçenizi Tasarlama
Bütçenizi tasarlamak size pek çok şey kazandırabilir. Bütçenizi tasarlayarak gelir-gider dengesini korumanın yanı sıra yatırımlar ve zor zamanlarda kullanmak için de çeşitli tutarlar ayırabilirsiniz. Bu tasarımı evinizin yanı sıra şirketinizde de uygulayarak size maksimum kazancı getirecek tercihler yapabilirsiniz. Bu sayede hem ihtiyaç hem isteklerinizi karşılayabilir ve buna ek olarak yatırımlar için de bütçe ayırabilirsiniz. Aynı zamanda bu tasarım ile daha planlı hareket edebilir ve harcamalarınızı kısıtlayabilirsiniz.
5. Adım: Planınızı Eyleme Geçirme
Hedeflerinizi, gelir ve giderlerinizi, ne kadar tasarruf edeceğinizi belirlediniz ve ihtiyaçlar ve istekler doğrultusunda seçimler yaptınız. Tüm bu belirlemelerin ardından yaptığınız planı eyleme geçirme vaktiniz geldi. Planınızı eyleme geçirerek hem finansal anlamda daha rahat olabilir hem de bütçenizi doğru yönlendirebilirsiniz. Bu sayede finansal stresinizi azaltabilir ve bireysel durumunuzun yanı sıra şirketinizde de gözle görülür farkları deneyimleyebilirsiniz.
6. Adım: Mevsimsel Giderleri Yönetme
Mevsimsel giderler kışın doğalgaz faturasının fazla olması gibi giderler olarak sayılabilir. Aynı zamanda tatil dönemlerinde hediyeleşme nedeniyle fazlalaşan giderler de bu gruba dâhil edilebilir. Tüm bu harcamaları belirleyerek ve azaltma yönünde kararlar alarak bütçenizi daha doğru bir şekilde yönetebilirsiniz.
7. Adım: İleriye Bakma
Bütçenizi yönetmek için planınızı oluşturduğunuz ilk zamanlar gerçekçi bilgilere dayandığından emin olmak için bu planı takip etmeniz gerekebilir. Planınızın oturması zaman alabilir. Planınız oturduğu zamanlar çok daha rahat olabilir ve bütçenizi daha iyi kullanabilirsiniz. Planınızı revize ederek güncel durumunuza göre yeni yollar çizebilir ve ileriye bakarak daha rasyonel bir yönetim yapabilirsiniz. Bütçenizi yönetme alışkanlığını kazandıkça hem paranızı etkili bir şekilde kullanabilecek hem de bu yönetimi rutininizin bir parçası haline getirebileceksiniz.