Yatırım yapmanın bir yolu olarak yatırımcılar farklı yatırım araçlarını portföylerine eklemeyi düşünebilirler. Bu yatırım araçları içerisinde yer alan menkul kıymet yatırım fonları gibi bir havuzda toplanan yatırımların dengeli bir şekilde dağıtılması sonucunda yatırımların değerlendirilmesi olabilir.
Yatırımcıların tercih ettiği yatırım seçenekleri birden fazladır. Portföyünü eşitlendirmek isteyen yatırımcılar kıymetli maden alım satımı yaparak portföylerini genişletebilirler. Değerli madenler arasında yer alan ve en çok alım satımı yapılan altın ve gümüş başta olmak üzere, değerli madenler enflasyona veya belirsiz ekonomik durumlara karşı koruma sağlama eğilimi olan yatırım araçları arasında yer alır. Değerli metaller zaman içinde değerlerini koruma eğilimindeyken, fiyatları değişiklik gösterebilir.
Göreceli olarak zor bulunan ve diğer maden türlerine göre bulunması daha zor olan bu madenler, doğal olarak oluşurlar. Değerli madenlerin nadir olması tarih boyunca onlara yüksek bir değer kazandırmıştır. Günümüzde değerli madenler, yatırım, sanat mücevher ve emtia olarak kullanılır.
Kıymetli Metaller Nelerdir?
Kıymetli metaller veya başka bir deyişle değerli metaller, nadir bulunmaları ve kıt kaynaklara sahip olmalarından dolayı bu ismi almışlardır. Endüstriyel işletmelerde kullanılmaları, kur enflasyonuna karşı koruma sağlamaları ve tarihi olarak da değer olarak kabul edilmelerinden ötürü yüksek ekonomik değere sahip olan metaller için kullanılan kavram, yatırımcılar tarafından sıkça tercih edilen bir yatırım aracıdır.
Yatırımcılar tarafından değer verilen nadir emtialar olan kıymetli madenler tarihsel olarak paranın temeli olarak kullanılmış olsalar dahi günümüzde bir portföy çeşitlendirme aracı olarak enflasyona karşı koruma amacı güdülerek alınıp satılır.
Yatırımcılar, fiziksel külçe veya madeni para, türev piyasaları veya değerli metal EFT’leri de dahil olacak şekilde çeşitli yollardan değerli metalleri satın alabilirler.
Bazı metallerin gelişmiş elektronikte kullanılması nedeniyle değerli metal yatırımlarına olan ilgi artmaya devam eder. Yatırımcıların en yaygın şekilde yatırım yaptığı kıymetli madenler başında altın, gümüş ve platin gelir. Diğer kıymetli metaller arasında ise paladyum, rutenyum, rodyum, iridyum ve osmiyum bulunur.
1. Altın
Kıymetli madenler arasında en iyi bilinen ve akla ilk gelen altın, tarih boyunca yüksek değerli bir metal türü ve standart para biri olarak da kullanılmıştır. Dekorasyon dahil birçok alanda kullanılan altın, çoğunlukla yer altında bulunur. Günümüzde kuyumculuk, elektronik, tıp ve mühendisliğinde aralarında olduğu farklı gruplarda kullanılan yüksek talep gören bir değerli madendir.
2. Gümüş
Altın gibi para birimi olarak da kullanılan gümüş, yüksek parlaklığı ve işlenebilir olması nedeniyle kıymetli madenler arasında yer alır. Günümüzde elektronik ve teknoloji alanlarında da kullanılan gümüş yatırımcıların tercih ettiği madenler arasında ilk sıralardadır.
3. Platin
Nadir olarak bulunan platin, yılda sadece birkaç yüz ton çıkarılır. Bu özelliği sayesinde değerli metaller arasında yer alan platin, 16. Yüzyılda Güney Amerikalılar arasında mücevher yapımında kullanılmaktaydı. Günümüzde ise platin, otomotiv, elektronik, medikal ve kuyumculuk sektörlerinde faydalanılır. Korozyona karşı oldukça dirençli olması platinin hem kıymetli madenler arasında olmasını sağlamıştır hem de asil bir metaldir.
4. Paladyum
1803 yılında keşfedilen paladyum oldukça nadir rastlanan bir metal türüdür. Uzun bir tarihi geçmişi olmamasına rağmen paladyum günümüzde başta otomotiv sektörü olmak üzere, tıp ve elektronik sektörlerinde de kullanılır.
5. Rutenyum
Platin grubu metalleri veya PGM arasında yer almasından dolayı kıymetli metal satılan rutenyum, tüm platin grubu metallere benzer özellikler barındırır. Dayanıklılığı ve korozyon direncini arttırmak için alaşımlarda sertliği artırmak ve elektrik kontaklarını kaplamak üzere günümüzde yaygın olarak kullanılır.
6. Rodyum
Gümüşi bir metal olan rodyum oldukça yansıtıcı bir özelliğe sahiptir. Yüksek korozyon direnci ve yüksek erime noktasına sahiptir. Bu özellikleriyle günümüzde aynalar ve reflektörler dahil olmak üzere yansıtma ürünlerinde ve otomotiv sektöründe kullanılır.
7. İridyum
Korozyona en dayanıklı element olan iridyum, en yüksek erime noktasına ulaşabilen elementlerden olan yoğun metallerden biridir. Kalem uçları, saatler, mücevherler, pusulalar, elektronik, otomotiv ve ilaç sektörlerinde kullanılır.
8. Osmiyum
En yüksek yoğunluğa sahip elementlerden biri olan osmiyum, iridyum ile bağlantılıdır. Mavimsi bir renge sahip olan osmiyum, yüksek erime noktasına sahip, son derece sert ve kırılgandır. Yoğun bir kokuya sahip olmasından dolayı kuyumculuk sektöründe tercih edilmez. Kullanım alanları arasında kalem uçları, elektrik kontakları ve sertleştirici platin alaşımları yer alır.
Kıymetli Madenler Nasıl Fiyatlandırılır?
Kıymetli madenlerin fiyatlandırılmasında belirleyici etken arz ve taleptir. Arz ve talebe bağlı olan değerli madenlerin fiyatları sürekli değişim halindedir. Spot fiyat olarak adlandırılan ve kıymetli madenin belirli bir zamanda ve yerde satın alınabileceği fiyatı ifade eden spot fiyat, gün boyunca ve lokasyona göre değişir. Spot fiyat, kıymetli metalin satıldığı yer ve zamanki mutlak değerini ifade eder. Böylece değerli metaller düşük spot fiyat üzerinden satın alınıp bazen aynı gün içerisinde daha yüksek bir spot fiyattan satılarak para kazanılabilir. Spot fiyat, vadeli işlem piyasasında alım satımın bir parçası olan beklenen fiyattan farklıdır.
Kıymetli Madenler Nasıl Alınır?
Hızlı kâr elde etmek isteyen veya birikim yapmak isteyen yatırımcıların tercihleri arasında yer alan kıymetli madenler, yatırımcının hedeflerin göre, uzun vadeli veya kısa vadeli olarak işlem görebilirler.
Günlük para kazanmak için istenilen miktarda değerli maden düzenli olarak alınıp satılabilir veya daha uzun vadeli bir planın parçası olarak da kıymetli madenlere yatırım yapmak mümkündür. Uzun vadeli yatırım yaparken değerli madenleri düzenli olarak küçük veya orta miktarlarda satın alınması gerekebilir.
Para birimi olarak kullanılmalarından ötürü, gümüş ve altın satın alınabilecek en kıymetli madenleri oluşturur. Hisse senetleri, bono EFT’leri ve metallerin fiziksel olmayan versiyonlarını almak için yatırımcıların bir borsacıyla konuşmaları gerekebilir. Aynı zamanda metallerin fiziksel olarak satın almak mümkündür. Kıymetli metallere yatırım yapmanın birden fazla yolu olduğu için yatırımcının beklentileri önemlidir.
Kıymetli Madenlere Nasıl Yatırım Yapılır?
Değerli madenlere yatırım yapmanın birden fazla yolu vardır. Bunlardan biri olan madenleri doğrudan alımdır. Fiziksel olarak basılmış madeni para veya külçe satın alınıp, yatırımcının istediği bir kasada saklaması mümkündür. Bu yöntem depolama ve sigorta maliyeti çıkarabilir.
Bu madenlere yatırım yapmanın bir diğer seçeneği, belirli bir değerli maden için vadeli işlem sözleşmeleri satın almak veya kıymetli metallerin keşif veya üretimini yapan halka açık şirketlerden hisse senedi almak yoluyla da yapılabilir. Bunlar arasında, yatırım fonları, EFT’ler, külçe ile desteklenen fonlar gibi farklı stratejiler mevcuttur.
Değerli Metallere Yatırım Yapmanın Artıları ve Eksileri
Değerli metallere yatırım yapmanın avantajları arasında şunlar yer alır:
- Portföyü çeşitlendirilebilir.
- Enflasyona karşı koruma sağlayabilir.
- Yatırım yapmanın birden fazla yolu mevcuttur.
- Kıymetli metallerin değeri, hisse senedi veya tahvil piyasalarındaki hareketlerle veya gayrimenkulün değeri ile ilişkili değildir.
Dezavantajları arasında şunlar bulunur:
- Yüksek vergilendirme
- Nakit akışı oluşturmama
- Altın fiyatı nispeten sabitken, gümüş, paladyum ve diğer değerli metallerin fiyatları daha değişkenlik gösterebilir. Bu da kayıplara yol açabilir.
- İşlem ücretleri, nakliye, depolama ve sigorta dahil olmak üzere ek maliyetler ortaya çıkabilir.
Kıymetli Madenler Yatırımcılar için Ne İfade Ediyor?
Portföy çeşitlendirmenin bir yolu olan kıymetli madenlere yatırım yapmak isteyen yatırımcıların portföyüne çeşitli madenleri eklemenin yolunu bilmesi faydalı olabilir. Aynı zamanda seçenekler arasında ekstra maliyete neden olabilecek durumları değerlendirmeleri ve uzun vadeli performansı incelemeleri yatırımcıların lehine bir durum ortaya çıkarabilir. Bu madenlere yatırım yaparken göz önünde bulundurulması gereken konuların, mesela yavaş büyüme veya değer artışının olmaması yatırımcının alacağı riskler arasında olabileceği düşünülmelidir.