Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı kazanmanın resmi ve gayri resmi şartları bulunur. Uygun yatırım seviyesine ulaşmak ve gereken izinleri almak resmi, devlet kurumunun iyi kanaatini kazanmak gayri resmi koşuldur. Ülkeler arası ilişkileri bozabilecek olanlar ve sabıkalılar vatandaşlık kazanamayabilir. Türk vatandaşı olma şartları, 5901 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda düzenlenmiştir.
Türkiye’de doğma, Türkiye vatandaşıyla evlilik, vatandaş tarafından evlat alınma, Türkiye’de yatırım, ülkeye hizmet etmiş olma, 5 yıldan fazla Türkiye’de ikamet etme vatandaşlık şartlarıdır. Yatırımla vatandaşlık kazanma şartları, Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik’teki 20. Madde ile belirlenmiştir. Kanunlar düzenlenebileceğinden güncel gelişmelerin takibi önemlidir.
Yatırım Yoluyla Türk Vatandaşlığı Kazanma Şartları
Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı kazanma şartları 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nda açıklanır. Vatandaş olmak isteyen yatırımcıların faaliyette bulunması, ikamet izni alması, başvuru iletmesi gerekir. Onay üç aşamalıdır; Göç İdaresi, İçişleri Bakanlığı, Cumhurbaşkanlığı değerlendirme yapar. İzlenecek adımlar şöyledir:
1.Yatırım Gerçekleştirilmesi ve Uygunluk Belgesi
Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı almak isteyenler, Cumhurbaşkanlığı’nın belirlediği düzeyde işlem yapmalıdır. Uygun sektörler ve ödeme miktarı değişken olabilir. Yatırımcılar, sermayelerinin bulunduğu ülkede vatandaşlık hakkına sahiptir. Türkiye’de geçerli olan yatırım koşulları 7 seçenekten oluşur.
Sabit Sermaye Yatırımı
Sabit sermaye, uzun vadeli yatırımdır. Vatandaşlık hakkının oluşması, sermaye büyüklüğüne paraleldir. Türkiye vatandaşlığı için, minimum 500.000 Dolar yatırım gerekir. Meblağın farklı para birimlerindeki karşılığı da kabul görür. Yatırım düzeyini Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı takip eder. Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı almak için gereken meblağ değişebilir.
Alt sınırı belirlenen yatırım, gayrimenkul varlıkları kapsamaz. İş amacıyla bir veya birçok sektördeki toplam yatırım incelenir. Türkiye’de alınmış ev, taşıt ve hizmetler yatırım haricindedir. Bakanlık, koşulu sağlayanlara uygunluk belgesi düzenler. Belge alan yatırımcılar 3 yıl boyunca şirketteki payını devredemez.
Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesi
Taşınmaz alımıyla vatandaşlık kazanılabilir. 3 yıl satmamak üzere, en 400.000 Dolar değerinde gayrimenkul satın almak gerekir. Satış yapmama akdi, tapuya şerh koymakla mümkündür. Peşin ödeme, gayrimenkul alarak Türk vatandaşlığı kazanmanın şartıdır.
İstihdam Oluşturma
Ülkeler, ekonomiyi canlandırabilecek yatırımcılara odaklanır. 50 Kişi ve üzeri sayıda yerli personel çalıştıran yabancılar vatandaşlık alabilir. İş kurma, faaliyet gösterme, maaş ödeme yatırım kapsamındadır. İstihdam gücünün oluşması, iş kurmayı gerektirir. Personel sayısını Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yapar. Hizmet ve sanayi sektöründe istihdam yoğundur.
Mevduat Hesabına Paranın Yatırılması
Türkiye bankalarında mevduat hesabı açmak, yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı kazanma yollarındandır. Kredi hizmetleri, bankaya yatırılan paralarla gerçekleşir. Bankacılık faaliyetlerine kaynak sunanlar vatandaşlık alabilir. Mevduat hesabına 500.000 Dolar veya karşılığı olan miktarda yatırım yapılmalıdır. Tutarın 3 yıl bloke edilmesi gerekir. Yatırımcının birçok hesabı bulunabilir. 3 Yıl bloke edilmiş toplam meblağ 500.000 Dolar değerinde olmalıdır.
Devlet Borçlanma Araçlarına Yatırım
Devlet borçlanma araçları, Hazine ve Maliye Bakanlığı güvencesiyle piyasaya çıkar. Değişik araçlara yatırım yapılabilir. Finansla ilgilenen ve çalışmalarını Türkiye’de sürdüren yabancılar vatandaşlık hakkına sahiptir. Değerlendirilebilecek borçlanma araçları şöyledir:
- İç borçlanma senetleri
- Banka bonoları
- Finansman bonoları
- Merkez Bankası likidite senetleri
- Varlık ve ipotek teminatlı menkul kıymetler
- Varlığa ve ipoteğe dayalı menkul kıymetler
- Gelire endeksli senetler
- Gelir ortağı senetleri
- Özel sektör tahvilleri
Borçlanma araçlarından birine veya birçoğuna en az 500.000 Dolar değerinde yatırım yapılmalıdır. Vatandaşlık hakkı, aracın 3 yıl satılmamasını gerektirir. Zaman kotası, yatırımcı kararlılığını ölçmek içindir. Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı alanlar, 3 yılın sonunda sermayeyi piyasadan çekebilir.
Gayrimenkul veya Girişim Sermayesi Fonuna Yatırım
Gayrimenkul veya girişim sermayesi fonuna en az 500.000 Dolar değerinde yatırım yapanlar vatandaşlık kazanabilir. Yatırımdan sonraki 3 yıl, alınan değer satılmamalı ve devredilmemelidir. Gayrimenkul fonu, taşınmaz ticaretine kaynak oluşturur. Süreç sonundaki kazanç, hisse sahiplerine dağıtılır.
Bireysel Emeklilik Sistemine Yatırım
Bireysel emeklilik sisteminde prim ödemeleri yapılır ve emekli maaşları dağıtılır. Emeklilik fonuna 500.000 Dolar değerinde kaynak sunan yabancılar vatandaş olabilir. Yatırım 3 yıl sistemde tutulmalıdır. Bireysel emeklilik sistemine yatırım, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nca izlenir.
2.Kısa Dönem İkamet İzni
6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Madde 31 / 1 uyarınca, yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı almak için ikamet gerekir. Türkiye’de yerleşik olmayanlar vatandaşlık kazanamaz. Vize ile ikamet izni karıştırılmamalıdır. Vize, süreli giriş - çıkışlarda gerekir. İkamet izni Türkiye’de yaşama hakkı sunar. Kısa dönem ikamet alma şartları şöyledir:
- Bilimsel faaliyet için Türkiye’ye gelme, öğrenci değişim programlarıyla gelmiş olma, Türkçe kursuna katılacak olma, tedavi görme, ülkede gayrimenkulü bulunma, iş kurma gerekçelerinden birini veya birkaçını taşımak.
- Kamu sağlığını tehdit edebilecek hastalıklar taşımamak.
- Kanun kaçağı olmamak.
- Türkiye’ye alınmaması kararlaştırılmış kişilerden olmamak.
- Vatandaşı olduğu ülkede düzenlenmiş sicil kaydını sunmak.
- Türkiye’de ikamet edeceği adresi bildirmek.
- Yeterli seviyede Türkçe bilmek.
Türkçe bilgisinin en az B1 düzeyinde olması gerekir. MEB sertifikalı kurslar avantajlıdır. Türk kökenli olan ve kurs ihtiyacı bulunmayanlarda dil belgesi aranmayabilir.
3.İlgili Kuruma Başvuru
Türkiye vatandaşlığı için gerekli belgeler toplanmalıdır. Güncel şartlara göre belge talepleri değişebilir. Duyuruları takip etmek önemlidir. Vatandaşlık işlemleri Göç İdaresi’nde başlar. Dosya İçişleri Bakanlığı’na iletilir. Onaylanması halinde Cumhurbaşkanı’na sunulur. Doğum ve akrabalıktan kaynaklanmayan taleplerin değerlendirmesi hassastır. Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı alanların, ülke çıkarlarına hizmet etmesi beklenir.
Yatırım Yoluyla Türk Vatandaşlığı İçin Nereye Başvuru Yapılır?
Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı almak isteyenler, Göç İdaresi’nin Ankara veya İstanbul şubelerine başvurmalıdır. Gerekli belgeleri eksiksiz sunmak ve güncel şartları taşımak gerekir. Vatandaşlık şartlarını sağlama döneminde dil kurslarına, bankalara ve tercümanlık şirketlerine başvuru gerekebilir. Vatandaşlık başvurusundan önce Göç İdaresi’yle irtibat kurulmalıdır.
Gerekli Belgeler ve İzlenecek Prosedür
Yatırımla Türk vatandaşı olmak için gerekli evraklar adli sicil kaydı ve yatırımı gösteren belgedir. Sağlık raporu, ikamet adresini bildiren yazı, dil sertifikası istenebilir. Başvuru adımları şunlardır:
- Vatandaşı olunan ülkeden adli sicil kaydı alınır.
- Son 6 ayda çekilmiş biyometrik fotoğraf temin edilir. Resmi işlerde gerekti
- Yatırım yapıldığını gösteren uygunluk belgesi hazırlanır. İşlem yapılan sektör, belgeyi verecek kurumu belirler.
- Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu uygunluk belgesi verebilir.
- Başvuru dosyasının düzeni ve teslim usulünü Göç İdaresi belirler.
- Resmi işlerde tecrübesiz olanlar, danışmanlık firmalarından destek alabilir.
Şartları sağlayan herkes vatandaşlık alamayabilir. Nüfus artış hızı, sağlık ve güvenlik tedbirleri değerlendirmeyi etkiler. Koşulları taşımasına rağmen talebi onaylanmayanlar idari başvuru yapabilir. Göç İdaresi 30 gün içinde tebligat göndermezse talep reddedilmiştir. Bu durumda iptal davası açabilir.
İptal davaları, yürürlükteki bir kararın kaldırılması için açılır. Dava açma süresi, ret tarihinden sonraki 60 gündür. Vatandaşlık talebi reddedilenler idare mahkemesine başvurur. Türkçe bilmek, Türkiye’de en az 5 yıl yaşamış olmak, mesleki faaliyetleri sürdürmek vatandaşlık almayı kolaylaştırır. Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı alanlar, milli güvenliği tehdit etmemek şartıyla statüsünü korur.